Artık mesele salt enerji ihtiyacını karşılamak değil bu talebe karşılık verirken geleceğe daha temiz ve yaşanabilir bir gezen de bırakmak. Yaşam alanımız dünyaya daha az zarar vermek, küresel ısınmanın sonuçlarını minimize etmek, karbon salımını azaltmak kısaca dünyaya nefes aldırabilmek için daha duyarlı olmamız gerektiğidir. Dünya nüfusunun 8 milyarı geçmesi ve sanayinin önlenemez gelişimiyle birlikte enerji ihtiyacı da sürekli artmaya devam ediyor. Bu artış enerji üretimi ve tüketimi arasındaki uçurumu büyütmektedir. Bu sebeple jeotermal enerji, elektrik üretimi ve sürdürebilirlik açısından önemli bir role sahiptir. Tüm dünyada oluşan farkındalıkla devletler yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklandı ve birçoğu bu yönde politikalar geliştirmeye başladı.
JEOTERMAL ENERJİ NEDİR NERELERDE KULLANILIR?
Jeotermal enerji, yer altındaki termal kaynaklardan elde edilen sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Bu enerji kaynağı yerin derinliklerinde bulunan sıcak su, buhar veya magmadan kaynaklanan ısının çatlaklardan yüzeye çıkmasıyla oluşur. Bu çatlaklar yoğun olarak volkanik faaliyetlerin olduğu bölgelerde bulunur.
JESDER Yönetim Kurulu Başkanı Ufuk Şentürk; Jeotermal enerjiyi genel hatlarıyla tanımlar mısınız?
Jeotermal enerjinin oluşum nedeni yüzyıllar önce olan depremlerdir. Jeotermal enerji volkanik alanlarda bulunur. Jeotermal yapı nedir dersek; yerin ısısı demektir. Bizde bu kaynağı yani yerin ısısını yeryüzüyle buluşturuyoruz. Bu işlemi yaparken de kablo vazifesi gören akışkan dediğimiz jeotermal suları kullanıyoruz. Şu anda 84-85 derecelik sıcaklıklardan elektrik üretebilmek mümkün. Ülkemizde Batı Anadolu Bölgesinde bu kaynaktan rahatlıkla yararlanabiliyoruz. Jeotermal enerjiden altı bin dönümlük bir seracılık alanında ve şehir ısıtmalarında faydalanabiliyoruz. Günümüzde ise Avrupa’da Almanya ve Fransa bu enerji kaynağından mineral elde edebildi, bizde bu konuda Almanya ile birlikte 5 yıldır laboratuvar çalışması yapıyoruz.
Jeotermal enerjiden nasıl elektrik elde ediyoruz?
İlk olarak jeotermal enerjinin olabileceği alanları belirliyoruz, akabinde sondaj arama kısmıyla devam ediyoruz. Ulaşılan kaynağın sıcaklığına göre hangi yatırımlar yapılabilir onları belirliyoruz. 200-2600’ye kadar sıcak kaynak var ve bunları farklı alanlarda değerlendirebiliyoruz. 1200 üzerindeki sıcaklıkları elektrik üretiminde kullanabiliyoruz. Bu konuda şunu belirtmek isterim ulaştığınız her derinlikte kaynak olmayabilir dolayısıyla süreç işletme için maliyetli olabiliyor, mesela 3 bin metre sondajlı bir aramanın finansal riski çok fazla. Arama maliyeti daha düşük sığ yerlerde de kaynak var ama onlardan elektrik üretmek zor, sadece 85 derecenin üzerinde olan kaynaklarda elektrik üretilebiliyor. Bu sebeple sıcaklığı 120 derecenin üzerinde olan kaynaklarda çalışıp elektrik üretiyoruz. Şunu da eklemek isterim jeotermal enerji çok iyi bir mühendislik çalışması gerektiriyor, tüm mühendislik disiplinlerini bir arada bulunduruyor.
Türkiye’deki jeotermal kaynak kullanımın artmasını nasıl sağlayabiliriz?
Ülkemizde jeotermali geliştiren en önemli unsur yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesidir. Son birkaç yıla baktığımızda sistem çok iyi ilerledi fakat sonrasında jeotermal enerjiye yapılan yatırımlar durdu. Bu durumdan kaynaklı doğal olarak süreci yönlendirmek gerekti ve yön değiştirerek seracılık üzerine çalışmalara ağırlık verilmeye başlandı Tarım ve Orman Bakanlığıyla çalışmalar yapıldı. Cumhuriyet tarihi süresince 4 bin dönümlük alanı, şu an faal olan 6 bin dönümlük alana çıktı. İnşaatı devam eden 13 bin dönümlük daha ilave alan dahil edildi toplamda 18-20 bin dönüme yaklaşılıyor. Jeotermal sektörü kadar hızlı bir şekilde büyüyen jeotermal seracılık sektörü var. Peki şu an tam olarak neye ihtiyacımız var? Isınma ihtiyacımızı ithal ettiğimiz doğal gazdan karşılıyoruz bu ihtiyacın tamamını jeotermal enerjiyle sıfırlayamayız belki ama Türkiye’nin neredeyse her tarafında %80-90 oranlarına yakın ölçüde şehirleri ısıtabilecek jeotermal kaynaklarımız var. Jeotermal kaynağı hem seracılıkta hem de şehir ısıtmalarında kullanmak için ciddi bir desteğe ihtiyaç var.
. Artık mesele salt enerji ihtiyacını karşılamak değil bu talebe karşılık verirken geleceğe daha temiz ve yaşanabilir bir gezen de bırakmak. Yaşam alanımız dünyaya daha az zarar vermek, küresel ısınmanın sonuçlarını minimize etmek, karbon salımını azaltmak kısaca dünyaya nefes aldırabilmek için daha duyarlı olmamız gerektiğidir. Dünya nüfusunun 8 milyarı geçmesi ve sanayinin önlenemez gelişimiyle birlikte enerji ihtiyacı da sürekli artmaya devam ediyor. Bu artış enerji üretimi ve tüketimi arasındaki uçurumu büyütmektedir. Bu sebeple jeotermal enerji, elektrik üretimi ve sürdürebilirlik açısından önemli bir role sahiptir. Tüm dünyada oluşan farkındalıkla devletler yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklandı ve birçoğu bu yönde politikalar geliştirmeye başladı.
JEOTERMAL ENERJİ NEDİR NERELERDE KULLANILIR?
Jeotermal enerji, yer altındaki termal kaynaklardan elde edilen sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Bu enerji kaynağı yerin derinliklerinde bulunan sıcak su, buhar veya magmadan kaynaklanan ısının çatlaklardan yüzeye çıkmasıyla oluşur. Bu çatlaklar yoğun olarak volkanik faaliyetlerin olduğu bölgelerde bulunur.
JESDER Yönetim Kurulu Başkanı Ufuk Şentürk; Jeotermal enerjiyi genel hatlarıyla tanımlar mısınız?
Jeotermal enerjinin oluşum nedeni yüzyıllar önce olan depremlerdir. Jeotermal enerji volkanik alanlarda bulunur. Jeotermal yapı nedir dersek; yerin ısısı demektir. Bizde bu kaynağı yani yerin ısısını yeryüzüyle buluşturuyoruz. Bu işlemi yaparken de kablo vazifesi gören akışkan dediğimiz jeotermal suları kullanıyoruz. Şu anda 84-85 derecelik sıcaklıklardan elektrik üretebilmek mümkün. Ülkemizde Batı Anadolu Bölgesinde bu kaynaktan rahatlıkla yararlanabiliyoruz. Jeotermal enerjiden altı bin dönümlük bir seracılık alanında ve şehir ısıtmalarında faydalanabiliyoruz. Günümüzde ise Avrupa’da Almanya ve Fransa bu enerji kaynağından mineral elde edebildi, bizde bu konuda Almanya ile birlikte 5 yıldır laboratuvar çalışması yapıyoruz.
Jeotermal enerjiden nasıl elektrik elde ediyoruz?
İlk olarak jeotermal enerjinin olabileceği alanları belirliyoruz, akabinde sondaj arama kısmıyla devam ediyoruz. Ulaşılan kaynağın sıcaklığına göre hangi yatırımlar yapılabilir onları belirliyoruz. 200-2600’ye kadar sıcak kaynak var ve bunları farklı alanlarda değerlendirebiliyoruz. 1200 üzerindeki sıcaklıkları elektrik üretiminde kullanabiliyoruz. Bu konuda şunu belirtmek isterim ulaştığınız her derinlikte kaynak olmayabilir dolayısıyla süreç işletme için maliyetli olabiliyor, mesela 3 bin metre sondajlı bir aramanın finansal riski çok fazla. Arama maliyeti daha düşük sığ yerlerde de kaynak var ama onlardan elektrik üretmek zor, sadece 85 derecenin üzerinde olan kaynaklarda elektrik üretilebiliyor. Bu sebeple sıcaklığı 120 derecenin üzerinde olan kaynaklarda çalışıp elektrik üretiyoruz. Şunu da eklemek isterim jeotermal enerji çok iyi bir mühendislik çalışması gerektiriyor, tüm mühendislik disiplinlerini bir arada bulunduruyor.
Türkiye’deki jeotermal kaynak kullanımın artmasını nasıl sağlayabiliriz?
Ülkemizde jeotermali geliştiren en önemli unsur yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesidir. Son birkaç yıla baktığımızda sistem çok iyi ilerledi fakat sonrasında jeotermal enerjiye yapılan yatırımlar durdu. Bu durumdan kaynaklı doğal olarak süreci yönlendirmek gerekti ve yön değiştirerek seracılık üzerine çalışmalara ağırlık verilmeye başlandı Tarım ve Orman Bakanlığıyla çalışmalar yapıldı. Cumhuriyet tarihi süresince 4 bin dönümlük alanı, şu an faal olan 6 bin dönümlük alana çıktı. İnşaatı devam eden 13 bin dönümlük daha ilave alan dahil edildi toplamda 18-20 bin dönüme yaklaşılıyor. Jeotermal sektörü kadar hızlı bir şekilde büyüyen jeotermal seracılık sektörü var. Peki şu an tam olarak neye ihtiyacımız var? Isınma ihtiyacımızı ithal ettiğimiz doğal gazdan karşılıyoruz bu ihtiyacın tamamını jeotermal enerjiyle sıfırlayamayız belki ama Türkiye’nin neredeyse her tarafında %80-90 oranlarına yakın ölçüde şehirleri ısıtabilecek jeotermal kaynaklarımız var. Jeotermal kaynağı hem seracılıkta hem de şehir ısıtmalarında kullanmak için ciddi bir desteğe ihtiyaç var.