Türkiye, Avrupa genelindeki 5. büyük boya üreticisi olmasının yanı sıra giderek artan üretimi ve teknolojik alt yapısı ile kendi bölgesinde uluslararası boyutlu sektörel bir güç olma hedefi doğrultusunda ilerliyor. Sektörün toplam üretim kapasitesi yaklaşık 800 bin ton/yıl olup, kapasite kullanım oranı ise %65 düzeyindedir. Toplam üretim kapasitesinin %55'ini su bazlı boyalar, %45'ini solvent bazlı boyalar oluşturuyor.
BOYA SEKTÖRÜNDE UÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLER VE ZARARLARI
Uçucu organik bileşikler (VOC) alifatik veya aromatik yapıda; kaynama sıcaklığı 250 °C'ye kadar olan ve atmosferik fotokimyasal reaksiyon ile ortama yayılan ve ortamın kirlenmesine neden olan hidrokarbonlardır. Hidrokarbonlar; esterler, ketonlar, glikol eterler ve alkoller uçucu organik bileşiklere örnek olarak verilebilir. Yaygın olarak gözlenen uçucu organik bileşikler, BTEX olarak adlandırılan benzen (C6H6), toluen (C7H8), etilbenzen (C8H10) ve ksilendir (C8H10). Boya, yapıştırıcı, pestisit, ofis malzemeleri, kozmetik, petrol ürünleri, tekstil gibi birbirinden farklı birçok alanda görülebilen uçucu organik bileşik (VOC) maruziyeti; ürünlerin üretimi, kullanımı, taşınması ve depolanması sırasında karşımıza çıkabiliyor.
Uçucu organik bileşikler, merkezi sinir sisteminden solunum sistemine kadar zarar verebildiği gibi insan bedeninde mukozalı yapıya sahip birçok bölgeye de kalıcı ve hatta ölümcül zararlar verebilir. Bu bileşiklerin en yaygın olarak karşımıza çıktığı boya imalat sektöründe, söz konusu maruziyeti düşürmek ve konsantrasyonu kontrol altında tutabilmek için sabit ve portatif gaz algılama sistemlerinin kullanılması tavsiye ediliyor.
Boya sektöründe yoğun olarak kullanılan uçucu organik bileşiklerin başında solventler geliyor. Hidrokarbon solventler hem ucuz olmaları hem de kolay bulunmaları nedeniyle sektörde yoğunlukla kullanılıyor. Özellikle yoğun olarak kullanılan solventlerden benzene, kanserojen olması sebebiyle maruz kalma limiti oldukça önemli.
DEPOLAMA ALANLARINDAKİ RİSKLER VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Set Teknik, özellikle depolama alanlarında çözücülerin bulunduğu kısımlara dikkat edilmesi gerektiği konusunda uyarıyor. Boya üretiminde yaşanan kazaların büyük bir kısmı, çözücülerin sebep olduğu yangınlar ve patlamalardır. Bu alanlardaki gaz sızıntılarına dikkat etmek hem çalışan sağlığı hem de işletmede patlamaların önüne geçmek için oldukça büyük önem taşıyor. Bu alanlarda sabit ve portatif gaz dedektörlerin yanı sıra alev dedektörleri de mutlaka kullanılmalı.
Hem Türkiye’de ilgili sektörün hızla büyümesinden dolayı hem de bu sektörde üretimden depolamaya ve hatta taşınmasına kadar her alanda gaz kaçaklarının tespiti, çalışanlar ve kurumlar için dikkat edilmesi gereken konuların başında yer alıyor. Set Teknik, bu alanda kullanılan uyarı ekipmanlarının da exproof olması gerektiğinin altını çiziyor.
