Kazan ve Basınçlı Kap Sanayicileri Birliği (KBSB) Yönetim Kurulu Üyesi Ayhan Yılmaz’ın modetörlüğünü üstlendiği Kazan, Buhar, Isı Pompaları ve Basınçlı Havada Tasarruf imkanları başlıklı panele sektörde faaliyet gösteren önemli firmaların yöneticileri katılım sağladı. Katılımcılar arasında, Barış Teknolojik Kurucu Ortağı ve Satış Pazarlama Müdürü Hamdi Hoplamaz, Permak Genel Müdürü Tarık Güner, Hayat Global Enerji Grup Müdürü Sabri Çakmak, Yiğittaşlar Elektrik&Elektronik Mühendisi Samet Albarak, Özen Kompresör Satış ve Pazarlama Müdürü Turgay Aksakal yer aldı.
VERİMLİ KAZAN TESİSLERİ
Barış Teknolojik Kurucu Ortağı ve Satış Pazarlama Müdürü Hamdi Hoplamaz, kazan dairelerinde yapılabilecek enerji geri kazanım yöntemleri ile ilgili bilgiler paylaştı. Hoplamaz, konuşmasını şu sözlerle gerçekleştirdi: “Geleceğin fabrikaları, kazan dairelerinde enerji geri kazanım yöntemleri yapabilir. Kazan dairelerinde yanma verimi iyileştirilebilir. Ayrıca kazan blöfünden, flash buhardan, türbülatör kullanımı ile enerji kazanımı sağlayabilir. En önemlisi de enerji izleme sistemi kurarak tüketim ve üretim verilerini anlık olarak izleyebilir. Bu noktada ekonomizerin endüstriyel tesislere sağladığı avantajlara dikkat çekmek gerekiyor. Ekonomizer kullanarak, Brülöre verilen yakma havasını ısıtabiliriz, sıcak su tesisatlarında dönüş suyunu ısıtabiliriz, buhar kazanlarında kazana basılan besi suyunu ısıtabiliriz, kombine sistemler kurabiliriz ya da ABS chiller ilavesi ile soğutma enerjisi elde edebiliriz. Ekonomizer veya hava ısıtıcısı yatırımını geri ödeme süresi, sistemin kapasitesine, çalışma süresine, baca gazı sıcaklığına, kullanım amacına, yakıt fiyatına bağlı olarak besi suyu ekonomizerlerinde 6-12 aydır. Yoğuşmalı ekonomizerler de bu zaman 10-15 aydır” dedi.
BUHAR JENERATÖRÜ MÜ, BUHAR KAZANI MI?
Permak Genel Müdürü Tarık Güner, buhar jeneratörlerinin mi yoksa buhar kazanın mı daha avantajlı olduğunu sorarak başladı konuşmasına. Güner, “İki buhar üreteci arasında verim farkına neden olan temel kriterler arasında kazan yükü, kazan yüzeyinde olan ısı kayıpları, yakma havası sıcaklığı, kazan içindeki kayıplar yer almaktadır. Buhar üreteçleri Alev Duman Borulu Kazanlar, Su Borulu Kazanlar ve Buhar Jeneratörleri olmak üzere üç çeşittir. Alev Duman Borulu Kazanlar, yanma ocak adı verilen kapalı bir alanda gerçekleşir. Yanma sonucu ortaya çıkan gazlar duman boruların içinden geçirilir. Duman boruların dışında buharlaşmakta olan su bulunur. Sıcak gazlardan suya ısı geçişi, gazlar alev ve duman borulardan akarken sağlanır. Avantajları, Konstrüksiyonları basittir, imalat ve işletmeleri kolaydır. Kazan içindeki su miktarı fazla olduğundan sıcak su depolarlar. Dolayısıyla buhar yükünün zamanla değiştiği işletmeler için uygundur. Dezavantajları ise gövdeleri büyük olduğu için yüksek basınçlar için imalatı zordur, ısıl verimleri yüzde 85 civarındadır, patlama riski vardır ve su hacimleri büyük olduğundan kazanın rejime geçmesi için zamana ihtiyaç vardır. Buhar jeneratörleri ise Buharı depo etmeden üretip sisteme gönderen, çok düşük su hacimleri ile çalışan ünitelerdir. Su borulu tipler bir su serpantinine basılan suyun serpantin çevresince ısıtılıp buhar fazına geçirilmesi esasına dayalı çalışır. Buhar jeneratörleri, spiral su borulu, dik su borulu, yatık su borulu veya bunların karışımı şeklinde konstrüksiyonlarda olabilir. Çok az yer kaplaması, kullanımının pratik olması, işletmelerinin kolay olması ve patlama riski olmaması açısından oldukça avantajlıdır” dedi.
TESİSLERDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ
Hayat fabrikasında hayata geçirdikleri enerji verimliliği uygulamalarından bahseden Hayat Kimya Enerji Üretim Grup Müdürü Sabri Çakmak, hangi tesislerde trijenerasyon sisteminin uygulanabileceğini anlattı. Çakmak, “Elektrik enerjisi kadar sıcak hava, buhar, sıcak su veya soğuk su gibi enerji ihtiyaçları olan her proseste kojenerasyon/trijenerasyon kullanılabilir. Enerji ihtiyaçlarımızı belirlenir. Bu ihtiyaçların konvansiyonel yöntemlerle karşıladığımızda yapılan yıllık enerji maliyeti ile kojenerasyon tesisi kurduğumuzda yıllık yapılacak enerji maliyeti karşılaştırılır. Geri ödeme süresi bizim için yatırım kararı verilebilecek kabul edebilir bir süre ise çalışmalara devam edilir. Enerji ihtiyacımızı karşılayabilecek ekipman alternatifleri araştırılır. Seçtiğimiz ekipmanların saha koşullarına uygunluğu kontrol edilir, eğer uygun değilse alternatif çözümler aranır. Enerji ihtiyacımızı karşılayabilecek ekipman alternatifleri araştırılır. Seçtiğimiz ekipmanların saha koşullarına uygunluğu kontrol edilir, eğer uygun değilse alternatif çözümler aranır. İlgili dağıtım şirketine resmi başvuruda bulunarak bağlantı görüşü istenir, gelen bağlantı görüşüne göre Lisanslı/Lisanssız elektrik üretim izni seçimi yapılır. EPDK Lisanssız elektrik yönetmeliğinin 5.madde ilgili bendine göre evraklar hazırlanarak bağlı bulunulan dağıtım şirketine çağrı mektubu için başvuru yapılır. Montaj aşaması ve devreye alma aşaması tamamlandıktan sonra bakanlık kabulü yapılır. Bu süreçte ekipman seçimlerinde çok dikkatli olunmalıdır. Doğru firmalarla çalışılmalıdır. İşletme aşamasında ilk bir yıl sürekli takip edilmelidir” dedi.
ENDÜSTRİDE BASINÇLI HAVA KAÇAKLARININ MALİYETLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Yiğittaşlar Elektrik&Elektronik Mühendisi Samet Albayrak, basınçlı havada tasarruf yöntemleriyle ilgili bilgi verdi. Albayrak, “Ayarlanabilir hız sürücüleri, atık ısının geri kazandırılması, optimize kontrol, sistem tasarımı, basınç azaltımı, hava tankı kapasitesinin optimize edilmesi, basınç kaybının ortadan kaldırılması ve hava kaçaklarının azaltılmasıyla basınçlı havada tasarruf sağlanabilir. Türkiye şartlarında fabrikalarda kullanılan basınçlı havanın ortalama yüzde 30 ile 40’ı basınçlı hava kaçaklarına gitmektedir. Bu kaçakların en büyük nedeni farkındalık ve İşletmedeki basınçlı hava ile ilgili eğitim eksiklikleridir. Sık Görülen Hava Kaçak Noktaları, kaplinler, hortumlar, borular, boru bağlantı noktaları, hızlı bağlantı kesiciler, filtre, regülatör ve yağlayıcılar, tahliye cihazları, vanalar, flanşlar ve salmastralar şeklindedir. Kaçak tespit yöntemleriyle tesis içerisinde bu kaçaklar önlenerek önemli oranlarda tasarruf elde edilebilir” dedi.
BASINÇLI HAVA SİSTEMLERİNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE EMİSYON AZALTIMI
Özen Kompresör Satış ve Pazarlama Müdürü Turgay Aksakal, konuşmasını şu sözlerle gerçekleştirdi: “Kompresörler; atmosferden aldığı havayı içinde sıkıştırarak basınçlı bir hava elde etmenizi sağlayan endüstriyel makinelerdir. Kompresörler, yer değiştirmeli kompresörler ve turbo kompresörler olmak üzere işi çeşittir. Yer Değiştirmeli Kompresörler arasında; vidalı kompresörler, pistonlu kompresörler, diyaframlı kompresörler ve döner kanatlı kompresörler olmak üzere farklı çeşitleri bulunmaktadır. Ülkemizde sanayi elektriği kW maliyeti 2021 Mart ayında 0,50 TL seviyelerinde iken, 2022 Eylül ayı itibariyle 5,00 TL sınırlarına dayanmıştır. Yıllık 8000 çalışan bir işletmede Vidalı Hava Kompresörünün yıllık elektrik tüketim maliyetleri hesaplanmıştır. Özen Kompresör olarak VAP Projesi kapsamında, sektöründe öncü firmalardan birinde kullanılan 2008 model (invertörsüz) kompresörü, OSC DS Superior serisi kompresörümüz ile değiştirdik. Yapılan ölçümler sonucunda müşterimizin yıllık olarak yaklaşık 175.000 kW enerji tasarrufu sağladığını gördük. Bu değişim ekonomik olarak firmaya yaklaşık 46.000 euro tasarruf sağlamıştır ve yatırım bedeli yaklaşık 18 ay içerisinde amorti edilmiştir” dedi.