Enerji günümüz dünyasında önemli ana başlıklardan ve ihtiyaçtan biri olarak karşımıza çıkıyor. Tarihsel sürece baktığımızda sanayileşen sistemle beraber enerji kavramı gün geçtikçe daha da önem arz eden vazgeçilmezlerden biri haline geldi. Zaman ilerledikçe bur gerçeklik boyutu bireysel yaşamlarımızı da ele geçirdi. Günlük hayatımızın her noktasında kullandığımız bütün teknolojik ürünlerle enerji evrenine daha çok dahil olduk. Peki bütün hayatımızı çepeçevre saran bu kavramın içini doldurabilmek için ne yaptık, daha güçlü ekonomiler ve dünyada süper güç olabilmek için fosil yakıtları kullanarak sanayiyi güçlendirdik. Ekonomik zaferler kazanırken yaşam alanımız olan dünyayı yaşanmaz bir duruma doğru sürükledik. Yaşam sürerken tüketmek ediminden güç alarak her kaynağı sınırsızmışçasına tüketmeye devam ettik. Şu an içinde bulunduğumuz yüzyılda doğanın bize verdiği cevap ise doğal afetler oldu. Küresel ısınma sonucu yaşanan iklim krizleri bunun en net örneğidir. Bu noktada sürdürülebilir kaynaklara çevreye duyarlı, insan yaşamına saygılı, yaşamı destekleyen yenilenebilir enerjiye yönelmek en doğru eylem oldu. Yenilenebilir enerji kaynakları sürekli kendini yenileyen, yaşam içerisindeki doğal süreçlerden meydana gelen ve bu istikamette doğal yaşama zarar vermeyen enerji kaynakları olarak tanımlanmaktadır. Çeşitlilik barındıran yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde, güneş enerjisi pek çok önemli özelliği sayesinde diğer kaynaklara göre daha ön plandadır. Son on yıla baktığımızda yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler sayesinde güneş enerjisi alanı da çok gelişti. Hem sanayi bölgelerinde hem de bireysel konutlarda çatıların üstlerine kurulan güneş enerji sistemlerine çok sık rastlanır oldu. Ayrıca elektriğin ulaştırılamadığı bölgelere kurulan güneş enerjisi sistemleri ile enerji üretimi oldukça yaygınlaşmıştır. Güneş enerji sistemlerinde kullanılan paneller fotovoltaik etki ilkesine göre çalışmaktadır. Bu sistemlerin bakım onarımı genel olarak planlı ve planlanmamış olmak üzere iki şekilde sınıflandırılmaktadır. Planlı bakım onarımında, önceden planlanmış ve arıza önlemeyi hedeflemenin dışında tesisin optimum seviyede çalışmasını sağlamak amaçlanmaktadır. Planlanmamış bakım onarım ise arızalara yanıt olarak gerçekleştirilir. Güneş enerjisi sistemlerinin sürdürülebilirliği için bakım onarım prosedürleri önemlidir. Planlı ve planlanmamış bakım onarım faaliyetlerine ek olarak günümüzde yenilikçi ve akıllı bakım onarım teknikleriyle bu sistemlerin performansları arttırılabilir ve bu sayede verimliliklerine katkı sağlanabilir.
SOLARRA Kurucu ortağı Cem Bozali ile güneş enerji sistemleri ve bu sistemlerin bakım ve onarımı üzerine konuştuk.
Türkiye’de güneş enerji sistemleri üzerine bir değerlendirme de bulunabilir misiniz?
Güneş enerji sistemleri kurulumları son zamanlarda çok revaçta birçok işletme ve kişi yenilenebilir enerji kaynaklarına yöneldi. Bu durum dünya açısından çok değerli ama mesele sadece güneş enerji sistemini kurmakla kalmamalı. Yanı şöyle bakmamak gerek kuralım sonrasında bu sistem kendi kendine işlesin diyemezsiniz. Her şey de olduğu gibi sistemde de bakım ve onarım gerekli ki sürdürülebilirlik sağlanabilsin. Ülkemizdeki sorunun temeli şundan kaynaklı güneş enerji sistemi kuruluyor ve sonra hiç kurulmamış gibi unutuluyor. GES elektrik üretip size para kazandırıyor gibi yanlış bir algı var. Ama şu gerçek ki bu yanlış algı kısa süre içerisinde yıkıldı çünkü güneş enerjisi santralleri gerçekten bakım, temizlik ve sürekli izlenmeyi gerektiren komplike sistemler. Bakım sadece görünen taraf yani işin en kolay tarafı ayrıca en çok ihtiyaç duyulan tarafı çünkü Türkiye tozlu bir ülke bu sebeple düzenli olarak temizliği yapılmalı. Tabi salt toz temizliği değil aynı zamanda diğer bakımları da yapılmalı. İlk başta da söylediğim gibi yanlış bir algı vardı hatta sadece telefondan takip etmenin yeterli olduğu düşüncesi de vardı. Bu yanlış algılar bizim sektör paydaşlarının ne yazık ki hatalı yönlendirmeleri sonucu oldu. GES kurulumunda yatırımcının gelir ve verim sağlayabilmesi için iyi bir planlama ve iyi bir tasarımla kurulduysa sonrasında da bakım ve onarımın bütün süreçleri yerine getirildiyse güneş enerji sisteminden en yüksek oranda verim alınabiliyor.
Güneş enerji sistemlerinde hacimsel gerçeklik ne kadar önemli?
Bu konuyla ilgili ilk olarak şunu söylemek istiyorum. Sanayicimiz şöyle yanlış bir algıya sahip ne kadar büyük GES kurarsam o kadar fazla verim ve tasarruf sağlarım. Bu bakış açısıyla ilgili firmaların hepsinin aynı fikirde olduğunu düşünüyorum. Bu yanlış bir algı ve her yere güneş paneli kuracaksınız diye bir şartta bulunmuyor. En önemli nokta GES’ten aldığınız verim eğer bunu sağlayamazsanız yatırım yaptığınız panel sonucunda hem parasal hem de iş kaybına uğramış oluyorsunuz. Birinci olarak şunu söyleyebilirim, tasarımı çok iyi yapmanız gerekiyor, daha öncede belirttiğim gibi terzi işi olduğundan her yerde aynı taşıyıcı sistemi veya aynı inverterı kullanmamak gerekiyor. Çünkü inverter markalarının da bölgesel veya başka sebeplerden kaynaklı farklı yerlerde farklı performansları oluyor bu gerçeği de iyi bilmek gerekiyor. Yani ilk olarak tasarımı iyi yapacaksın, ikincisi karşılıklı olarak sadece sizin için değil, yatırımcı için de iyi bir sözleşme yapmış olmak gerekiyor. Bu bir standarttır iki yıl garanti kapsamı olmalıdır. Karşılıklı hakları hukuki sözleşme üstünde iyi oturtmak gerekiyor. Bunlara ek olarak kullandığınız malzemenin kaliteli olması gerekiyor. Üçüncü olarak özellikle fabrikalar için söylüyorum. Kurulduğu yerin çevresel koşullarına da dikkat etmek gerekli. Şunu da belirtmek isterim şahit olduğumuz en büyük kayba sebep olan arızalar bazı kimyasal atıkların yoğun olarak geldiği bölgelerde oluyor ki onlar da panellere zarar veriyor ve paneller bozulmaya başladığı zaman seri halinde deformasyona uğruyor ve bunun sonucunda değiştirmeniz gerekiyor. Bu tarz bir yerde kurulum yapmak için çokta ısrarcı olmamak gerekiyor. Sıraladığım maddelerin hepsini bir arada yaptığınızda günün sonunda verim sağlayan, uzunluk soluklu ve doğru çalışan bir güneş enerji sistemine sahip oluyorsunuz. Dolayısıyla baştan dizayn yapmak en önemlisi.
