Türkiye Startup Yatırımlarında İşlem Hacmi İkinci Çeyreğe Kıyasla Geriledi

KPMG Türkiye M&A ve 212 ekiplerinin iş birliğiyle Türkiye'deki girişim sermayesi piyasasının karşı karşıya olduğu temel eğilimleri, fırsatları ve zorlukları ortaya koymak amacıyla hazırlanan “Türkiye Startup Yatırımları” raporunun 2024 yılı 3. çeyrek sonuçları açıklandı.

AI DESTEKLİ SAVUNMA TEKNOLOJİLERİ, SAĞLIK TEKNOLOJİLERİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇÖZÜMLERİ KÜRESEL OLARAK YOĞUN YATIRIMCI İLGİSİ ÇEKTİ
 
Rapora göre küresel startup yatırımları, 2024 yılının 2. çeyreğinde 94,3 milyar dolar işlem hacmi ile son beş çeyreğin en yüksek seviyesine ulaşmasına karşın, 2024'ün 3. çeyreğinde 70,1 milyar dolara geriledi. Amerika kıtası 3.100 işlem adedi ile 41,4 milyar dolar, Avrupa kıtası 1.700 işlem adedi ile 12,5 milyar dolar ve Asya kıtası 2.200 işlem adedi ile 15,6 milyar dolar katkı sağladı. Küresel çapta, iki şirket 2024'ün 3. çeyreğinde 1 milyar dolar ve üzerinde yatırım alırken, 2024'ün 2. çeyreğinde bu rakam dokuz şirketti. Yapay zekâya (AI), büyük yatırımlar devam ederken, dünya çapında öne çıkan yatırımlarda buna ek olarak bu çeyrekte savunma teknolojisi yatırımlarını da görüyoruz. Amerika, Asya ve Avrupa'da yılın 3. çeyreğinde gerçekleşen en büyük yatırımlar yapay zekâ, savunma teknolojisi veya bu ikisinin birleşimi olan alanlardaki girişimlere oldu. Bu nedenle, yapay zekânın çeşitli endüstri çözümlerine uygulanması ana gündem başlıklarından biri haline geldi ve AI destekli savunma teknolojileri, sağlık teknolojileri ve biyoteknoloji çözümleri küresel olarak yoğun yatırımcı ilgisi çekti.
 
2024 yılının 3. çeyreğinde Türkiye'nin startup ekosisteminde işlem adedi, bir önceki çeyreğe göre yaklaşık üç kat artarak 146'ya ulaşırken, işlem hacmi ise 305 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu işlem hacmi, 2024 yılının 2. çeyreğinde kaydedilen 558,8 milyon dolara göre düşük iken, geçtiğimiz yılın 3. çeyreğinde kaydedilen 157,9 milyon dolara kıyasla bir artışa işaret ediyor.

BİYOTEKNOLOJİ EN ÇOK İLGİ GÖREN SEKTÖR OLDU

KPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “2024 yılı 3. çeyreğinde küresel ölçekte startup yatırımlarında yapay zekâ, savunma teknolojisi ve biyoteknoloji gibi dikeylerde yoğunlaşan yatırımlar dikkat çekti. Global trende paralel olarak Türkiye startup ekosisteminde de bu çeyrek öne çıkan yatırımlar, 22 adet işlemle biyoteknoloji, 12 adet işlemle yapay zekâ ve 12 adet işlemle sağlık teknolojileri dikeylerinde gerçekleşti. 2024 yılının 3. çeyreğinde toplam işlem hacmi 305 milyon dolar seviyesinde kaydedilirken, 2023 yılının aynı dönemindeki 157,9 milyon dolarlık işlem hacmine kıyasla yükseliş gösterdi. Bu çeyrek de tohum aşaması yatırımları işlem adedi bakımından liderliğini korurken, işlem hacminin büyük çoğunluğunu satın alma işlemleri oluşturdu. 2024'ün 3. çeyreğinde Türkiye'nin girişim sermayesi ekosisteminde işlem adedi arttı, ancak erken ve ileri aşama yatırım adetlerinde düşüş yaşandı. Yabancı yatırımcılar, toplam işlem hacminin yüzde 87'sini oluştururken işlem adedinde payları yüzde 7 oldu. Bu yavaşlama, küresel ve yerel yatırımcıların daha seçici hale gelmesi ve büyük çaplı yatırımların azalmasıyla ilişkilendirilebilirken, yerel sermayenin de görece küçük hacimli tohum aşaması işlemlerine yönelme eğiliminin devam ettiğine ışık tutuyor. Bununla birlikte, geleceğe dair pozitif beklentiler için güçlü temeller mevcut. Yapay zekâ, biyoteknoloji ve sağlık teknolojilerindeki işlem adedi artışı, Türkiye'nin küresel trendleri yakından takip ettiğini ve bu sektörlerde rekabet avantajı elde edebileceğini gösteriyor. Özellikle biyoteknoloji dikeyinde gerçekleşen 22 işlem, Türkiye'nin yenilikçi girişimlere olan ilgisini artırdığını ortaya koyuyor. Bu eğilim hem küresel yatırımcı ilgisinin hem de yerel yetenek havuzunun büyümesiyle birlikte, ekosistemin uzun vadeli gelişimini destekleyebilir.”

“YABANCI YATIRIMCI İLGİSİ BELİRGİN BİR ŞEKİLDE ARTMIŞ DURUMDA”

212 Kurucu Ortağı Ali Karabey ise açıklamasında, “Küresel startup ekosisteminde yılın 3. çeyreği, yatırım hacimlerinde genel bir yavaşlama ile dikkat çekti. Ancak bu dönemde yapay zekâ, savunma teknolojileri ve biyoteknoloji gibi stratejik alanların yatırımcıların odağında olmaya devam ettiğini görüyoruz. Özellikle yapay zekânın farklı sektörlere uygulanabilirliği, ekosistemi dönüştürmeye ve büyütmeye devam ediyor. Türkiye ekosistemine baktığımızda, yatırım hacminde bir düşüş yaşanmış olsa da yabancı yatırımcı ilgisi belirgin bir şekilde artmış durumda. Bu, ekosistemin uluslararası arenada görünürlüğünün ve gücünün yükseldiğine işaret ediyor. Sağlık teknolojileri, biyoteknoloji ve fintech gibi alanlar ise hem işlem hacmi hem de stratejik önemi açısından öne çıkıyor. Bu veriler, ekosistemin geçici dalgalanmalara rağmen uzun vadede sürdürülebilir bir büyüme potansiyeli taşıdığını ve doğru stratejik alanlara odaklanmanın önemini ortaya koyuyor. Türkiye'nin global bir oyun kurucu olma yolundaki adımları, yerli girişimlerin global yatırımlardan aldığı payı artırmak açısından kritik rol oynuyor.” dedi.

EN BÜYÜK PAYI SATIN ALIMLAR OLUŞTURDU

2024 yılının 3. çeyreğinde, startup satın alımları toplam işlem hacminin yüzde 83'ünü oluşturarak yatırımlarda en büyük payı temsil ederken, tohum aşamasındaki yatırımlar yüzde 16'lık bir paya sahip oldu. Tohum aşaması yatırımları 139 işlemle en fazla işlem hacmine sahip olurken bunu altı işlemle startup satın almaları takip etti. 2024'ün 3. çeyreğinde ileri aşama yatırım ise yapılmadı. Erken aşama yatırım işlem sayısı 2024'ün 2. çeyreğinde beş iken 3. çeyrekte bire düştü. Ayrıca yabancı yatırımcılar, 2024'ün 3. çeyreğinde liderlik ettikleri işlemlerle yaptıkları 266,1 milyon dolar toplam yatırım sonucunda toplam işlem hacminin yüzde 87'sini oluşturdular.

EN FAZLA İŞLEM BİYOTEKNOLOJİ DİKEYİNDE GERÇEKLEŞTİ

2024 yılının 3. çeyreğinde 22 adet ile en fazla işlem biyoteknoloji dikeyinde gerçekleşirken onu 12 işlemle sağlık teknolojisi ve yapay zekâ (AI) dikeyleri takip etti. Bununla birlikte, fintech, SaaS ve biyoteknoloji 2024 yılının 3. çeyreğinde işlem hacmi açısından en çok yatırım çeken dikeyler oldu.

EN BÜYÜK 10 İŞLEMDEN 5'İ TOHUM AŞAMASI

2024'ün 3. çeyreğinde gerçekleşen en büyük 10 işlemin dört tanesi satın alma, biri erken aşama, beşi ise tohum aşaması yatırımlarından oluştu. Listenin zirvesinde, endüstriyel enzim geliştiricisi Livzym Biotechnologies'e Lallemand, Evyap Holding, Türk Telekom Ventures ve Startupİst Ventures tarafından yapılan 11 milyon dolarlık tohum aşaması yatırımı yer aldı. Bu yatırım, Türkiye'nin biyoteknoloji sektöründeki yenilikçiliği desteklemeyi ve küresel rekabet gücünü artırmayı amaçlıyor.

BİYOTEKNOLOJİ SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİNE KOÇ HOLDİNG'DEN DESTEK

Kök hücre tedavilerine yönelik yeni yöntemler üzerinde çalışmalar yapan StemBio'nun yüzde 65 hissesini satın alan Koç Holding, sağlık alanındaki tecrübelerini yeni yatırımlarına aktarmaya devam ederken, gelecekte daha da gelişeceğine inandıkları biyoteknoloji alanında geleceğe yön verecek, inovatif ürünler geliştirme misyonuna büyük bir güç katmayı hedefliyor.

OYUN SEKTÖRÜ CAZİBESİNİ KORUYOR 

Şirketlerin Hızlı Hareket Etmeleri Gerekiyor

Bir diğer dikkat çekici işlem ise oyun sektöründe gerçekleşti. Cypher Games, The Raine Group liderliğinde Play Ventures, 500 Emerging Europe ve bireysel yatırımcıların katılımıyla 10 milyon dolarlık bir tohum yatırımı aldı. Yatırım turunda yer alan bireysel yatırımcılar arasında Candy Crush'ın yaratıcısı Riccardo Zacconi, Activision Blizzard eski yönetim kurulu başkan yardımcısı Humam Sakhnini, Tripledot Studios kurucusu Akın Babayiğit ve Light & Wonder eski CEO'su Barry Cottle gibi sektörün önde gelen isimleri bulunuyor. Bu katılım, Türkiye'nin oyun ekosistemine duyulan uluslararası güveni pekiştiren bir gelişme olarak öne çıkıyor.

Türkiye'de girişim sermayesi ekosisteminde 2024 yılı 3. çeyreğinde gerçekleşen en büyük 10 işlem: