Arkhe Statik Tasarım Mühendislik Kurucu Ortağı, İnşaat Mühendisi Duygu Yıldırım, ST İnşaat Yapı & Malzeme dergisine konuştu. Yıldırım, önemli açıklamalarda bulundu.
FOTO: Arkhe Statik Tasarım Mühendislik Kurucu Ortağı, İnşaat Mühendisi Duygu Yıldırım
Depreme dirençli yapılar için hangi temel unsurlar gereklidir?
3 ana unsurdan bahsedebiliriz;
· Doğru tasarım ve modelleme; yapının deprem etkilerine tepkisi önceden hesaplanmalı, sünek ve dengeli taşıyıcı sistemler tercih edilmeli
· Kaliteli malzeme ve inşaat; yüksek dayanımlı beton ve çelik, rijit ve esnek bağlantılar kullanılmalı, uygulama ve denetim süreçleri titizlikle yönetilmeli.
· Sağlam zemin ve temel sistemleri; zemin etüdü her yapıya özel olarak yapılmalı, sıvılaşma riski varsa kazıklı veya radye temel çözümleri uygulanmalı.
Ayrıca sismik izolatörler ve enerji sönümleyiciler gibi yeni nesil teknolojiler depremin bina üzerindeki etkisini azaltabilir. Depreme dirençli yapı demek, mühendislik, malzeme ve uygulamanın bir kombinasyonudur ve ayrı ayrı değil birlikte değerlendirilmelidirler.
Mevcut bir binanın depreme karşı dayanıklılığını artırmak için hangi yöntemler uygulanabilir?
Karbon fiber veya çelik mantolama, çelik çaprazlar, perde duvar ekleme gibi yöntemlerle yapının dayanımı arttırılarak taşıyıcı sistem güçlendirilmesi sağlanabilir. Zemin enjeksiyonu veya kazıklı temel eklemeleri özellikle zayıf zeminlerde yapının güvenliliğini arttırır. Sismik izolasyon ve sönümleyicileri tercih edilerek yapının deprem kuvvetlerini absorbe etmesi sağlanabilir. Bağlantı noktaları güçlendirilebilir, ek donatılar ve özel harçlarla daha rijit hale getirilebilir. En önemlisi elbette binanın ihtiyacını belirlemek. Güçlendirme stratejisine yapının mevcut durumu ve deprem riskine göre mühendislik analizleriyle karar verilmelidir.
Depreme dayanıklı bir yapı tasarlarken hangi temel mühendislik prensipleri dikkate alınmalıdır?
Yapının deprem etkilerine simetrik ve dengeli tepki vermesi sağlanmalı.
Plastik mafsal bölgeleri iyi belirlenmeli, yapı gevrek kırılmadan enerjiyi absorbe edebilmeli yani sünek tasarım şartları sağlanmalı.
Yüksek dayanımlı beton ve sünek çelik, yapı performansını artırır.
Sıvılaşma ve oturma riskleri analiz edilmeli, zemine uygun temel seçilmeli.
Perde duvarlar, çelik çaprazlar ve sismik izolatörler kullanılarak yapı rijitliği artırılmalı.
Deprem kuvvetlerini emen sistemler, yapı güvenliğini önemli ölçüde artırabilir.
En önemlisi yapılar yalnızca minimum şartları değil, gerçek deprem senaryolarını karşılayacak şekilde tasarlanmalıdır.
Gerçekten güvenli bir yapı, yalnızca güçlü malzemelerle değil, doğru mühendislik prensipleriyle tasarlandığında mümkündür.
