FOTO: YLD Yıldırım Mühendislik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, Yüksek İnşaat Mühendisi Suat Yıldırım
YLD Yıldırım Mühendislik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, Yüksek İnşaat Mühendisi Suat Yıldırım, “Deprem ve Yalıtım” konusunda açıklamalarda bulundu.
Depreme dayanıklı binalar için yalıtımın rolü nedir?
Bazı yapılarda yönetmeliğin öngördüğü Kontrollü Hasar seviyesi yeterli gelmez. Örnek, hastane, okul, emniyet ve ulaşım yapıları, itfaiye binaları vb. deprem sonrası çalışır kalmak zorundadır. Buna mühendislik dilinde operasyonel kullanım adını veriyoruz. Bunun klasik mühendislik ile çözümü oldukça yüksek maliyetli olur. Deprem yalıtım sistemleri ve sönümleyici teknolojileri ile yapıya etki eden deprem yüklerini azaltarak hem yapısal hem de yapısal olmayan elemanların hasar görmesini önlemekte ve deprem sonrası hemen kullanılabilir yapılar sağlanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, yalıtım sistemlerinin etkinliği, seçilen yöntemin yapının özelliklerine uygun olmasına bağlıdır. Bu temel mühendislik prensipleri uygulandığında, doğru ve yetkin mühendisler ile yapıldığında depreme dayanıklı ve güvenli yapılar tasarlamak mümkün hale gelir.
Deprem sırasında binalarda oluşan titreşim ve salınımları azaltmak için hangi yalıtım teknolojileri kullanılmaktadır?
Yalıtımın başlıca iki ana türü vardır: sismik izolasyonun yapılmak istendiği seviyeye konulan yalıtım sistemleri yani izolatörler ve yapı içine yapının özellikle hareketlerine uygun tasarlanan enerji sönümleme sistemleridir.
Temel izolasyonu, binanın temeli ile üst yapı arasında bir katman oluşturarak deprem etkilerinin üst yapıya doğrudan iletilmesini önler. Enerji Sönümleyiciler, yapıya gelen deprem enerjisini sönümler ve yapının hareketlerini sınırlandırır. Sönümleyici sistemlerin hem yeni yapılarda hem güçlendirilmeye elverişli yapılarda kullanılması uygundur. Yapıyı boşaltmadan güçlendirmeye, yapı performans seviyesini arttırmaya, yapıya en az müdahale ile güçlendirmeye olanak sağlar. Daha önce çalıştığımız birçok güçlendirme projesinde bu sistemleri kullandık.
Türkiye’deki bina yönetmelikleri, deprem riskine karşı ısı, ses ve su yalıtımı açısından yeterli mi?
Depreme dayanıklı yapı ve güçlendirme konuları eksik tarafları olmasına karşın deprem yönetmeliğimizde oldukça detaylı yer almıştır. Ancak bu konuların uygulanması için gerekli yetkin mühendislik ve mesuliyet sigortası olmadığı için yeterince doğru uygulanabildiğini söyleyemeyiz. Isı, ses ve su yalıtımı, yangın konuları ayrı ayrı yönetmelikler mevcuttur. Ancak yalıtım malzemelerinin sismik performansı üzerine daha kapsamlı testler ve düzenlemeler getirilmelidir.
