ST Endüstri Radyo'da yayınlanan "Depreme Dayanıklı Binalar" programının bu haftaki bölümünde, TİS Teknolojik İzolatör Sistemleri Genel Müdür Yardımcısı Dr. Sadun Tanışer konuk oldu. Programda, deprem güvenliği açısından kritik öneme sahip sismik izolatör sistemleri ele alındı. Sismik izolatörlerin, binaları depremin yıkıcı etkilerinden koruyarak nasıl yüksek performans gösterdiği detaylıca anlatıldı.
FOTO: TİS Teknolojik İzolatör Sistemleri Genel Müdür Yardımcısı Dr. Sadun Tanışer
6 Şubat 2023'te yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremler sırasında sismik izolatörlü hastaneler, bölgede hayati bir rol oynadı. Depremin en şiddetli şekilde hissedildiği Hatay, Malatya, Adıyaman ve Kahramanmaraş illerinde faaliyet gösteren toplam 9 deprem yalıtımlı hastane, kritik görevlerini kesintisiz sürdürerek büyük bir başarıya imza attı.
Öne Çıkan Projeler
Programda ele alınan örneklerden biri, Malatya Battalgazi Devlet Hastanesi oldu. Bu hastane, 6 Şubat depremlerinde 222 adet sürtünmeli sarkaç tipi izolatör sayesinde operasyonel kalmayı başardı. Benzer şekilde, Hatay Dörtyol ve Kahramanmaraş Elbistan devlet hastanelerinde kullanılan izolatörler de yapıları depremin etkilerinden korudu ve hizmet sürekliliğini sağladı.
- Malatya Battalgazi Devlet Hastanesi: 300 yataklı, 222 sürtünmeli sarkaç tipi izolatör ile donatılmış bina, 10 katlı betonarme kolon-kiriş yapısına rağmen depremleri hasarsız atlattı. İzolatörlerde maksimum 17 cm deplasman ölçülürken, burulma veya bakım ihtiyacı gözlenmedi.
- Hatay Dörtyol Devlet Hastanesi: 250 yataklı ve 340 izolatörlü bu hastane depremler sırasında operasyonel kaldı. İzolatörlerde maksimum deplasman 4 cm olarak ölçüldü, herhangi bir hasar rapor edilmedi.
- Kahramanmaraş Elbistan Devlet Hastanesi: 300 yataklı, 455 izolatörlü bina, alçıpan dolgu duvar uygulamaları sayesinde yapısal olmayan hasarları en aza indirdi. Maksimum deplasman 4 cm olarak ölçülürken, kalıcı deplasman yaklaşık 1 cm seviyesinde kaldı.
Sismik İzolatörlerin Başarıları
Deprem sırasında izolatörler, yapıların yatay hareketlerini izole ederek üst yapılara aktarılan kuvvetleri yüzde 50 ila yüzde 80 oranında azalttı. Bu teknoloji, hastanelerin operasyonel kalmasını sağlayarak hem personel hem de hastalar için güvenli bir ortam yarattı. Deprem yalıtım cihazlarının hiçbiri bakım gerektirmedi ve herhangi bir hasar belirtisi göstermedi.
Sorunlar ve Geliştirme Alanları
Malatya Doğanşehir Devlet Hastanesi'nde, izolatörlü yapıların çevresindeki sismik boşluklarda yapılan uygulama hataları nedeniyle bina kullanılamaz hale geldi. Bu durum, doğru mühendislik detaylarının hayati önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Ayrıca, deprem yalıtımlı binalarda mekanik sistemlerin ve yapısal olmayan elemanların sismik tasarım detaylarına daha fazla dikkat edilmesi gerektiği vurgulandı.
Sonuç ve Öneriler
Deprem yalıtım sistemleri, doğru uygulandığında beklenenden çok daha yüksek bir performans gösterdi. Bu sistemlerin yanı sıra, yapısal olmayan elemanların sismik dayanıklılıklarının artırılması ve yapı sağlığı izleme sistemlerinin devreye alınması gerektiği bir kez daha anlaşıldı.
6 Şubat 2023 tarihinde bölgedeki 9 deprem yalıtımlı hastane, izolatörlerin etkin çalışması sayesinde kesintisiz hizmet vererek deprem güvenliğinin nasıl sağlanabileceğini açıkça gösterdi. Bu başarı, sismik izolatörlerin deprem bölgelerinde daha yaygın olarak kullanılmasının gerekliliğini ortaya koyuyor.
