1990 yılında üniversitedeki arkadaşı ile Vefa Prefabrike Yapılar şirketini kurduklarını ve ön üretimli yapı sektörünün gelişiminde yer aldıklarını aktaran Vefa Group İcra Kurulu Başkanı Turan Koçyiğit, ST Endüstri Radyo’da yayınlanan “Depreme Dayanıklı Binalar” programında birçok önemli konu hakkında konuştu.
FOTO: Vefa Group İcra Kurulu Başkanı Turan Koçyiğit
Neden Çelik Yapılar Tercih Edilmeli?
Çelik özellikleri gereği bugünün ve geleceğin yapı sistemidir. Çelik yapıların avantajları konusunu şöyle sıralayabiliriz. Malzemeler esnek ve depreme dayanıklıdır. Çelik, on kat daha hafiftir ve zemine yük az gelir. Sınırlar bellidir, inşaat kalitesinde sapma yoktur. Betonarmeye göre 3 kat daha hızlı inşa edilir. Montaj süresi kısa olduğu için işçilik maliyetleri de daha düşüktür. Farklı iklim koşullarında uygulanır. Yüksek ses ve ısı izolasyonu ve yangın dayanımı sağlar. Geri dönüşümlüdür, minimum atık olur. (Çevre dostudur) Hibrit olarak okul, hastane binaları yapılabilir. Mimari özgürlük sağlar.
Dünyada Çelik Üretim ve Kullanım Oranları Nedir?
Dünya Çelik Birliği 2022 rakamlarına göre; Dünyada 8. çelik üreticisiyiz ve Avrupa’da 2.’yiz. Buna karşılık çelik yapı kullanım oranı çok az. Çelik kullanım oranları; ülkelerin gelişmişlik düzeyiyle paraleldir, bilinç düzeyi yüksek ülkelerde çeliğin kullanımı daha yaygındır. Ayrıca çelik, 1948’den beri dünyada kullanılıyor. Japonya’da yüzde 80, Yeni Zelanda’da yüzde 70, ABD’de yüzde 50, Avrupa’da yüzde 40. Bu oran İran’da bile yüzde 50. Türkiye’de çelik üretim ve kullanım oranı ise yüzde 5. Bunların çoğu da maalesef endüstriyel yapılar.
Dünya’daki ve Türkiye’deki Çelik Yapılara Örnek Verebilir Misiniz?
Dünya’daki çelik yapı örnekleri;
Pekin Stadyumu
Willis Kulesi Chicago (442 mt)
Chrysler Binası
Burj Khalifa Dubai (150-160 katları)
Empire State Binası (102 katlı)
Türkiye’deki çelik yapı örnekleri;
İzmir’de 30 katlı kule
İstanbul Avcılar’da 28 katlı otel
Pandemi Hastaneleri
Van, Elâzığ, Malatya deprem konutları 50.000 adet
Artvin Yusufeli Barajı köy evleri 3.000 adet
Maraş deprem konutları 80.000 adet
İzmir, Ankara ve İstanbul’da toplu villa projeleri
Türkiye’de Çelik Yapıların Yaygınlaşması İçin Neler Yaptınız?
Kaynaksız yapı teknolojisini 2000 yılında Türkiye’ye getirdik. 2000 yılında Türkiye’de ilk hafif çelik yapıyı Yapı Fuarı’nda kurduk. 350 sayfa hafif çelik mimari ve detay kitapçığı hazırladık. Devlet kurumlarına bilgilendirici sunumlar yaptık. (TİKA, TOKİ, Emlak Konut, ÇŞB) Vefa Akademi’yi kurarak nitelikli personel yetiştirdik. (Meslek lisesi devlet meselesi) 2020 yılındaki Elâzığ-Malatya depremi sonrası TOKİ için teknik şartname hazırladık. Yakın zamanda Yapısal Çelik Derneği’nin Ostim Teknik Üniversitesi’nde düzenlediği Deprem Dirençli Yapılaşma Zirvesi’ne katılarak bu sistemin gerekliliğini vurguladık. Şu anda televizyon kanallarında çelik yapıların avantajlarına ve önemine ilişkin hazırladığımız bilgilendirme spotları yayınlanıyor.
Kentsel Dönüşüm Konusunda Ön Üretimli Yapıların Yeri Nedir?
Biz öncesi ve sonrası için çözüm önerisinde bulunduk. Öncesinde; Belediyelere öneri olarak geçici konteyner yapılar sunduk. (Gençlik Merkezi, sosyal amaçlı kullanım) Bir diğeri müteahhitlere önerimiz; geçici konteyner konutlar oldu. (Kentsel dönüşüme giren yapılarda yaşayanların mahallelerinden ayrılmadan konaklayacakları konteyner mahalleler) Sonrasında ise İstanbul’da 600 bin bina dönüşecek, hibrit sistemle çok katlı yapılar hızlı bir şekilde yapılabilir, dolayısıyla Türkiye’de yılda 60.000 çelik konut yapılabilir. Bu sayede 10 yılda İstanbul’daki hasarlı binaların tamamı dönüşebilir.
Genel Olarak Çelik Sisteminin Yaygınlaşması ve Daha Fazla Bilincin Oluşması İçin Önerileriniz Nelerdir?
Bizim önerilerimiz başlıca şöyle; çelik yapıların yaygınlaşması devlet politikası haline gelmeli, çelik yapı Türkiye için tercih değil bir zorunluluk olmalı (özellikle yatay mimaride), devlet çelik malzeme üreticilerini desteklemeli, üniversitelerde bu konuda bölümler açılarak insan kaynağı yetiştirilmeli ve Yapısal Çelik Derneği’nin öncülük yapması desteklenmeli. Aslında hangi yapı sistemini kullanırsanız kullanın burada önemli üç hususa dikkat edilmelidir;
● Doğru malzeme seçimi
● Doğru projelendirme
● Doğru uygulama
Yaşamış olduğumuz pandemi ve deprem felaketleri sonrasında doğa ile iç içe bir yaşam ve yatay mimariye olan ilgi önemli oranda arttı. Buna paralel olarak çelik yapılara talep de arttı. ABD’de halkın yüzde 88’i, İngiltere’de yüzde 85’i Polonya’da yüzde 80’i, Fransa’da yüzde 70’i yatay mimari konseptinde müstakil konutlarda yaşıyor. Tüm evler müstakil olsa Konya sınırları yeterli geliyor. 300 metrekarelik bir arsa Türkiye’nin yüzde 1’ine yani Muş’a denk geliyor, 500 metrekarelik bir arsa olsa Türkiye’nin yüzde 2’sine yani Konya gibi bir alana denk geliyor.
